TA en communicatie
Onder invloed van persoonlijke ervaringen ontwikkelt iedereen een eigen, persoonlijke communicatie stijl. Het resultaat is wat we anderen laten zien en wat zij ervaren in het contact met ons.
Transactionele Analyse helpt bij het bewust worden van communicatie.
In het contact met anderen communiceren we vanuit een van de drie egoposities Ouder, Volwassene en Kind. We hebben daarbij de keus uit vijf gedragsopties, met elk nog eens positieve en negatieve kanten. Op basis daarvan is het mogelijk transacties te analyseren en gedrag te observeren.
Het interpreteren daarvan is overigens niet zonder risico want je weet nooit wat de ander denkt of voelt. Want Berne berekende al dat er 6600 manieren van communiceren zijn, variërend van complementair, gekruist en met bijbedoeling.
Complementaire transacties
Als een collega vanuit de Volwassen egopositie haar collega vraagt, wanneer hij tijd voor haar heeft. En hij antwoordt vanuit dezelfde positie met de vraag hoe lang ze denkt nodig te hebben, dan is dat een complementaire transactie.
Ook wanneer een leidinggevende een medewerker aanspreekt vanuit zijn Kritische Ouder en de medewerker -als verwacht- schuldbewust reageert vanuit Aangepast Kind, is dat een complementaire transactie.
Kruistransactie
Zo lang iedereen complementair blijft reageren verandert er niets. Tot dat er iemand de transacties doorbreekt. En dan reageert vanuit een andere dan de verwachte egopositie. Dan is er sprake van een kruistransactie. Het gesprek krijgt dan, bedoeld of onbedoeld, een andere wending.
Of dat positief of negatief uitpakt, hangt af van wat en hoe het gezegd wordt. Maar het hangt ook af van hoe het ontvangen wordt, want de ontvanger heeft net als de zender zijn eigen ervaringen en triggers.
Op de afbeelding hier boven schrikt de medewerker en twijfelt direct vanuit zijn Aangepast Kind aan zich zelf. Het is zijn automatische reactie op kritiek. Maar in plaats van te reageren vanuit zijn Kind, roept hij zijn (negatief) Kritische Ouder te hulp en slaat verbaal van zich af. Dit is weinig effectief en een opening voor conflict. Door te leren niet reflectief te reageren, maar bewust te kiezen voor een positieve egopositie vermijd je een conflict.
Met bijbedoeling
Dan zijn er ook nog verborgen transacties. Omdat we niet alleen met woorden communiceren, maar vooral ook non-verbaal met gebaren, mimiek en intonatie geven we meerdere signalen tegelijk af. Als we congruent zijn en zeggen wat we laten zien en horen dan klopt het allemaal. Maar zodra we met dat wat we zeggen ook nog iets anders bedoelen dan is er sprake van een verborgen transactie. Dat kan bewust zijn, maar ook onbewust.
Verder lezen over TA en de genoemde modellen: